راه راه
کتاب را اگر با فتحه روی حرف اول تلفظ کنید، می شود ترکیب ک + تاب. جدا از زیبایی آوایی که دارد، در زبان عربی «ک» یعنی مانند و کلمه تاب هم در فارسی به چند معنی به کار رفته است.

تاب در یک معنی همان بازی معروف و محبوب و مشهور دوران کودکی و نوجوانی و همان بازی ثابت سیزده به درها، که پدر با شوق فراوانی دو درخت بدخت موازی را پیدا کرده و طناب ها را به آن وصل می کند. در این معنی کتاب یعنی مانند تاب. در برخی از کتب تاریخی علت این نام گذاری اینطور آورده شده است:

در زمانهای مستقبل عده ای پا به دنیا می گذارند بنام دانشجو و فقط این اسمشان است و هیچ تناسبی بین اسم و رسم آنها وجود ندارد. دانشجوها تمام توان خود را می گذارند تا چیزی بنام مدرک؛ همان که در کوزه می گذارند و آبش را می خورند، بگیرند.

آنها علیرغم تلاشی که می کنند نمی توانند مراتب را طی کنند و به اصطلاح خودشان، می افتند و در این زمان شعر «تاب تاب عباسی خدا منو نندازی» را عوض کرده و اینطور می خوانند: «تاب تاب عباسی استاد منو نندازی».

از آنرو که در امر مدرک گرفتن، کتاب خواندن یا حتی کتاب داشتن اثر مهمی دارد این تشبیه مانند تاب، به کار رفته است.

تاب در معنی دیگری نیز به کار رفته است؛ مثلاً می گویند فلانی مخش تاب دارد یا مغزش تاب برداشته. علت این ترکیب این است که در زمانهای گذشته آن افرادی که کتاب می خواندند توسط عده ای مجهول الهویت با انگشت اشاره خطاب می شدند و با جملاتی مثل این خله رو، بچه ننه، کله خره، خرخونه رو و… مورد عنایت قرار می گرفتند و به همین جهت بود که توسط دیگران -همان مجهول الهویتها- این ترکیب ساخته شد.