واژگان کلیدی:

هوای پاک، فرهنگ سازی، کجاوه، زنجیره انسانی، آلودگی، حد ترخص، وارونگی، گرما

کم‌محلی، شهرداری، شورای شهر، دغدغه‌های مهم، معشوق، مدیریت شهری، عنبرنسارا

مقدمه

همانطور که می‌دانید، آلودگی بد است. (جواد خیابانی ۱۳۹۰)

بی پایان بودن آلودگی هوا در پایتخت‌ها از کسی پوشیده نیست و همین امر، ضرورت اهتمام جدی به پاکیزگی هوا را تبیین می‌نماید. (محمدباقر قالیباف ۱۳۹۳) البته این بدان معنا نیست که رسیدگی به وضع آلودگی هوا، ارتباط معناداری با حل آن داشته باشد. (معصومه ابتکار ۱۳۹۲-۹۶) بلکه تعداد سال‌های درگیری با یک مسئله، نشان از عمق استراتژیک آن مسئله داشته و پانزده هزار و ششصد و هشتاد و هفتمین اعلام آلودگی هوای پایتخت طی سه و نیم روز گذشته، حکایت از همین موضوع دارد. (ملک‌محمدی ۱۴۰۲) با توجه به این مقدمه، به ذکر خلاصه‌ای از سه نظریه پژوهشی مهم در همین زمینه خواهیم پرداخت.

طرح مسئله

۱- افزایش تعداد روزهای هوای پاک در سال به هفت روز

در روزهای هوای پاک، برای احترام به خودمان، هیچ وسیله‌ی سوخت و سوزی نباید استفاده کنیم. (Greta 2020 Thunberg)

الف) جهت فرهنگ سازی به منظور عدم استفاده مردم از وسایل حمل و نقل موتوری باید از فیلم، سریال، رمان عاشقانه، اخبار تلویزیونی، روزنامه‌های کثیرالانتشار و کانال خانم‌های قِری در فضای مجازی بهره‌گیری شود. مردم باید برای داشتن هوای پاک، خودشان آستین را بالا بزنند. (Greta 2021 Thunberg)

ب) انتشار محاسن استفاده از دوچرخه برای آقایان، اسکیت برای خانم های قرتی و کجاوه برای خانم‌های چادری که اسکیت در شأنشان نیست، ضروری به نظر می‌رسد.

ج) بازنشر نتایج تحقیقاتی که نشان می‌دهد، استشمام بوی پِهِن اسب و الاغ، برای سلامتی انسان‌ها مفید است. (کتاب«عنبرنسارا؛ یک مدفوع و هزار خاصیت» فصل دوم اوایل صفحه ۳۶ تا اواسط صفحه ۳۶ خشایار موستوفی ۱۳۸۰)

۲- تشکیل زنجیره انسانی از غرب به شرق و از شمال به جنوب پایتخت

زنجیره انسانی به شکل صف‌های طویل متشکل از آدمیزاد است که باید پشت سر هم با فاصله یک دست بایستند و فوت کنند.

طی این راهکار، مردم دغدغه‌مند تهران را باید به صورت شیفتی، سازماندهی کرد جهت ایستادن در صف و فوت کردن. به این شکل هر شخص، به اندازه تقریباً یک متر، آلاینده‌های معلق در هوا را با فوت خودش، جابه‌جا می‌کند و به این ترتیب، آلودگی از پایتخت خارج می‌شود. لازم به ذکر است؛ شخص انتهایی در غرب، می‌بایست نزدیک ایستگاه مترو وردآورد باشد. در شرق جایی که دیوارهای شهر دماوند را لمس کند. در شمال دست کم، یک ایستگاه مانده به پلنگ‌چال. در جنوب نیز، حتی المقدور تابلوی حد ترخص قم را با چشم غیر مسلح ببیند. (مقاله «آلودگی هوا با باد جابه‌جا می‌شود» حمید آلاینده‌فر ۱۳۹۳)

۳- گرم کردن هوای پایتخت

به دلیل وجود پدیده وارونگی، بخش قابل توجهی از آلودگی هوا در نیمه دوم سال، گریبان‌گیر زندگی مردم است. (دکتر نرگس غیب‌گو ۱۴۰۰)

وارونگی هوا یا اینورژن به معکوس شدن حالت طبیعی دمای هوا اشاره دارد. پدیده اینورژن، گویای این است که طی یک سری فرآیندهای عجیب و غریب، یک اتفاق‌هایی می‌افتد که باعث به دام افتادن آلودگی هوا در نزدیکی سطح زمین می‌شود. (گوگل، مطلب اول، خط اول ۱۴۰۲)

برای جلوگیری از اینورژن، که اغلب در روزهای سرد سال به وقوع می‌پیوندد باید به آن‌ورژن پناه برد. (همان ورژنی که در نیمه گرم سال در حالت طبیعی، جریان دارد.)

برای رسیدن به این هدف؛

الف) ابتدا با ساخت دیوارهای بلند در چهار طرف پایتخت، از ورود سامانه های هوای سرد به تهران جلوگیری می‌کنیم. همانطور که در اخبار هواشناسی شنیده‌ایم، سامانه‌های دمایی-بارشی همواره از یک جهت وارد شهرها می‌شوند، بنابراین با مسدودسازی جهت‌ها، می‌توان تا حد قابل قبولی، از وارونگی و به تبع آن آلودگی هوا جلوگیری کرد. این امر هم باید به همت مردم انجام گیرد. به هر حال، این خود ما هستیم که باید حال خودمان را خوب کنیم. مسئولین، مسئولیتی در زمینه رفع آلودگی و داستان‌هایی از این قبیل ندارند. (محمد اصغری (کارشناس هواشناسی) ۱۳۹۰-۱۴۰۰)

ب) در مرحله بعدی، به گرما که رفته است، کم‌محلی می‌کنیم.

همان‌طور که همه‌ی ما می‌دانیم، کم‌محلی باعث برگشتن معشوق می‌شود. («زخم‌کاری۱» سمیرا همسر مالک ۱۳۹۹)

با توجه به این اصل، بی‌توجهی به گرما، خودش بدترین فحش بوده و باعث می‌شود او خودش برگردد. (این برگشت گاهی ممکن است ۶ ماه به طول بیانجامد؛ اما مهم این است که این راهکار صد در صد عملی است.)

نتیجه‌گیری:

تمامی راهکارهای مذکور در خلاصه مقاله‌های فوق الذکر، باید توسط مردم انجام شود. شهرداری با آن‌همه دغدغه در زمینه مدیریت شهری، شورای شهر با آن تعداد از اسامی کوچه‌ها و خیابان‌ها که مدت‌هاست عوض نشده و… توان به عهده گرفتن مسئولیت این مشکل، که خود مردم به وجود آورده‌اند را ندارند. بنابراین سعی کنیم، حال که خودمان این مشکل را به وجود آورده‌ایم، خودمان نیز در رفع آن بکوشیم. (ملک‌محمدی ۱۴۰۲)