مَرگ، دَرگُذَشت، وَفات یا فوت در زیست‌شناسی پایان چرخه زندگی زیستی موجودات زنده و در ممات‌شناسی شروع چرخه زندگی غیرزیستی است. مرگ در ادبیات مادرانه یک کلمه معترضه به رفتار بد فرزند است. در نتیجه مرگ یکی از مهمترین اتفاقات زندگی هر فردی می‌باشد. از همین روی «مینا دشتسان» پژوهشگر پژوهشگاه «مبطان» با نفوذ در بطن جامعه و انجام تحقیقات میدانی، اطلاعاتی جمع‌آوری کرده که خواندن آن خالی از لطف است.

لحظه مرگ

از وقتی عزیز یا غیر عزیزی به یک مرده غیر متحرک تبدیل می‌شود؛ تورنومنت (مسابقات چندجانبه) از فرش به زیرزمین کشیدنش برای اطرافیان آغاز می‌شود. و با ریختن آخرین بیل خاک روی جنازه ادامه پیدا می‌کند و باانتخاب رنگ نوشابه توسط غم‌دیدگان به سر منزل مقصود می‌رسد.

انواع غم‌دیدگان

بلافاصله پس از ایستادن قلب متوفی مذکور، اطرافیان به دسته‌های متعددی تقسیم می‌شوند تا کارها سریع‌تر انجام بشود و اگر خدا بخواهد از تیم متوفی قبلی جلو بزند و پیروز این تورنومنت(مسابقه چندجانبه بشود). این دسته‌ها عبارتند از:

انکاریان، برنامه ریزان، دوران، احساسیان و…

انکاریان

افرادی که مرگ متوفی را نمی‌پذیرند و برای سرکردن با خیال او ممکن است مجبور شوند تا شمال هم بروند.

دوران

افرادی هستند که بخاطر دوری مسیر نمی‌توانند خودشان را به موقع به مراسم برسانند و معمولا هنگام خوردن نهار بعد از دفن کردن می‌رسند.

احساسیان

افرادی هستند که به واسطه غلبه احساسات ناخوشایند توانایی انجام کار ندارند.

برنامه‌ریزان

افرادی که تلاش می‌کنند با برنامه ریزی هرچه‌ بهتر خانواده را در مسابقه «کی از همه باکلاس تر مرد» برنده کنند.

برنامه‌های مهم پس از مرگ متوفی عبارتند از:

خداحافظی از مرده

خداحافظی از مرده همانند بقیه خداحافظی‌ها در یک مرحله انجام نمی‌شود و بسته به زمان رسیدن، عزیز از دست داده، ممکن است بتواند تا پنج مرحله هم با عزیز از دست رفته خداحافظی کند. او شانس این را دارد تا یک بار در خانه، یک‌بار هنگام سوار شدن به نعش‌کش، یک بار هنگام ورود به سردخانه، بک بار هنگام خروج از سردخانه و در آخر هنگام گذاشتن در قبر با مرده خود وداع کند.

با این تفاوت که ممکن است بر خلاف زمان حیات هرچه برای متوفی دست تکان می‌دهد او دستی تکان ندهد.

چاپ اعلامیه

از مراحل بسیار مهم این تورنومنت، چاپ اعلامیه است، چرا که اعلامیه ویترین خانواده داغ دیده است و اگر حاوی رنگ‌هایی مثل آبی کرم و نارنجی باشد می‌تواند دهان هفت پشت غریبه را از حرف زدن پشت متوفی ببندد.

چاپ اعلامیه ممکن است باعث غیب شدن امیرهای دسته انکاریان بشود. به طوری که پس از ۱۲ ساعت نبودن، در جواب سوال بی‌پاسخ «کجا بودی؟» با اعتماد به نفس تمام بگویند: «اعلامیه چاپ می‌کردم.»

خرید پذیرایی‌های مورد نیاز

هر مقدار که چاپ اعلامیه در بستن دهان غریبه‌ها موثر است، براق بودن سیب و واکس نخورده بودن نارنگی و شیره‌دار بودن خرما در بستن دهان آشنایان گرامی که از راه‌های دور و نزدیک قدم رنجه کرده‌اند، موثر است. البته آزمایش‌های میدانی پژوهشگران مبطان نشان می‌دهد: «زیادی بیش از حد شیره خرما در کیفیت صلوات‌ها تاثیر عکس دارد.»

تزیین خوراکی‌ها

تزیین خوراکی‌ها که ربان زدن خرما های دارای مغز گردو، فشار دادن قاشق برعکس در حلوای شیر و انتخاب ظرف‌های یک جنس از آن جمله است؛ در کیفیت برگزاری مراسم بسیار موثر است. برای مثال بررسی‌ها نشان می‌دهد خانواده‌ای که دیس خرماهای دارای مغز گردو و دیس حلوایشان هر دو از جنس چینی یا آرکوپال(Rcopal) باشند امتیاز بیشتری نسبت به خانواده‌ای که یک دیس چینی و یک دیس آرکوپال استفاده کنند در مسابقه فوق الذکر می‌گیرند. 

در آخر باید گفت مرگ آن‌قدرها هم مسأله غم‌انگیزی نیست تا وقتی که متوفی به اندازه شام هفت شب اول غم‌گساران محترم از خودش ارث به‌جا گذاشته باشد.