گزارش کلی از فعالیت های طنز کشور در نیمه سال جاری:

طنز یکی از عناصر مهم و کلیدی هر جامعه‌ای به شمار می‌آید. آنجا که بیان مسائل و انتقادات به شیوه‌ی مرسوم ممکن نیست یا صعب می‌شود، زبان طنز وارد عمل شده و فرمان را به دست می‌گیرد. از طرفی شرایط جهان و درگیری با بیماری کرونا، افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری و تبعات روانی این مسائل، نیاز به خنده و سرگرمی را بیش از پیش می‌کند. لذا بررسی آثار طنز و کارنامه کشور در حوزه طنز لازم و ضروری است. همچنین نیمه اول سال جاری به سبب دربرگرفتن برخی رویداد‌ها و حوادث حائز اهمیت است؛ به عنوان مثال می‌توان پایان دولت یازدهم و دوازدهم، شکل‌گیری طالبان، شیوع کرونا دلتا و شروع واکسیناسیون کرونا را نام برد. در این گزارش بنا داریم به بررسی کلی و اجمالی طنز در نیمه اول سال ۱۴۰۰ بپردازیم.

برای بررسی طنز کشور به سراغ نشریات، محافل، کارگاه‌های آموزشی طنز، جشنواره‌ها، مجلات، آثار صدا و سیما، آثار شبکه نمایش خانگی، سینما و تئاتر، بازار نشر و اپلیکیشن‌ها کتابخوان رفتیم.

در بحث نشریات به طور کلی سهم پایین طنز در روزنامه‌های کشور به عنوان یک رسانه مکتوب که هنوز طرفداران خود را دارد همچنان مسئله‌ای جدی است و نیاز به توجه بیشتر فعالین این حوزه دارد. در بین روزنامه‌های کثیر‌الانتشار تنها از وطن امروز، جام جم، خراسان، کیهان و شهروند می‌توان نام برد که حداقل یک ستون را به مطالب طنز اختصاص داده‌اند.

در حوزه‌ی جشنواره‌های طنز و کارتون بیش از بیست جشنواره با قوت خود برگزار شد و یا درحال برگزاری است. برخی از این جشنواره‌ها برای اولین بار آغاز به کار کرده‌اند و جرقه‌ی شکل‌گیری آن‌ها یک حادثه یا رویداد اجتماعی بوده است که از جمله آن‌ها می‌توان به جشنواره «از سربازی بگو» اشاره کرد. این جشنواره پس از برخورد یک نمایند مجلس با سرباز راهور ناجا آغاز به کار کرد.

در حوزه‌ی انتشار کتب طنز علی رغم بازار بد انتشار کتاب و مشکلات تامین کاغذ با آمار نسبتا خوبی از انتشار کتب طنز و کاریکاتور روبرو هستیم و در حدود ۱۰۰ عنوان کتاب(نثر طنز، شعر طنز، کاریکاتور، کاریکلماتور، پیرامون طنز، کودک و نوجوان) در نیمه اول سال جاری به بازار افزوده شده است.

در حوزه‌ی آثار سینمایی، تعطیلی پروژه‌های سینمایی به دلیل رعایت پروتکل‌ها و تعطیلی سالن‌های سینما تاثیر بسیاری در سهم تولیدات داشته است. به همین دلیل فقط ۳ اثر سینمایی طنز را می‌توان نام برد که آن‌ها هم از اقبال خوبی برخوردار نبوده‌اند. تئاتر طنز اما علی رغم شیوع کرونا با کارنامه‌ی پربارتری حاضر شد و ۳۳ نمایشنامه را به اجرا دراورد.

در حوزه‌ی آثار صدا‌و‌سیما از بین سریال‌های طنز ۸ اثر طنز و ۷ برنامه تلویزیونی طنز را نام برد که پرمخاطب‌ترین آن‌ها در حوزه‌ی سریال، نون خ۳ بوده است. در بین برنامه‌های تلوزیونی خندوانه به عنوان یک اثر پرمخاطب با وجود تم‌دار کردن برنامه حواشی بسیاری ایجاد کرد و نتوانست مثل سابق جذب مخاطب کند. در رادیو علاوه بر برنامه‌ی محبوب جمعه‌ی ایرانی شبکه ایران، دو شبکه رادیویی تهران و صبا به تولید برنامه‌های طنز پرداخته‌اند. همچنین ۱۱ سریال طنز سال‌های گذشته از شبکه آی فیلم و شما بازپخش شد. شبکه‌ی نمایش خانگی نیز ۱۳ سریال و جنگ طنز به نمایش گذاشت که برخی از آن ها در سال گذشته شروع شده و تا کنون ادامه داشت.

بخش مهم دیگری از آثار طنز را شبکه‌های مجازی در برمی‌گیرد که بررسی آن‌ها گزارشی مفصل‌تر می‌طلبد. اما آنچه از بررسی نیمه اول سال به دست می‌آید، به طور کلی باتوجه به شیوع کرونا و محدودیت در برگزاری کارگاه‌ها و محافل عمومی، ساخت آثار و رکود گیشه، آثار طنز به لحاظ کمی با قدرت نسبتا خوبی در جامعه حاضر شد. همچنین باید در نظر داشت که در محرم و صفر تولید و پخش آثار طنز با تعطیلی نسبی روبروست که حدود دو ماه از این نیم سال را دربرگرفته بود. امیدواریم تولیدات طنز کشور در نیمه دوم سال با رشد و کیفیت بهتری روبرو باشد. لازم به ذکر است گزارش کمی و کیفی هر حوزه به طور مجزا در سایت راه راه منتشر خواهد شد.