«پیرمرد صدساله‌ای که از پنجره بیرون پرید و فرار کرد!»

این جمله، متن یک خبر از صفحه حوادث روزنامه نیست؛ بلکه عنوان عجیب یک کتاب است؛ بله! این جمله طولانی، عنوان یک رمان طنز است که در سال ۲۰۰۹ منتشر شد.

این کتاب، نخستین کتاب «یوناس یوناسون» روزنامه نگار سوئدی است. کتابی در سال اول انتشار توجه مخاطبان را به دنبال نداشت. احتمالا وقتی مخاطبان عنوان طولانی و مسخره کتاب را می‌خواندند با خود می‌گفتند مگر دیوانه شدیم که پولمان را بابت همچین کتابی دور بریزیم؟ ولی خب اوضاع به همین شکل باقی نماند و در سال دوم، این کتاب توانست رتبه پرفروش‌ترین کتاب سوئد را به خود اختصاص دهد.

کتاب «پیرمرد صدساله‌ای که…» داستان یک پیرمردی است که درست در روز تولد صدسالگی‌اش از آسایشگاه سالمندان فرار می‌کند و در ادامه یک چمدان با ۵۰ میلیون کرون(واحد پول سوئد) را اتفاقی سرقت می‌کند. همین اتفاق باعث می‌شود که یک باند خلافکاری و البته پلیس به دنبال پیرمرد و چمدان پول بیفتند؛ در خلال این تعقیب و گریزها اتفاقات جذاب و بامزه‌ای رخ می‌دهد.

همچنین در خلال داستان ما متوجه می‌شویم که پیرمرد یک زندگی پر فراز و نشیب داشته است. آلن – یا همان پیرمرد صدساله – از کودکی به ساخت مواد منفجره علاقمند بوده. شیطنت‌های او در این زمینه باعث می‌شود که او در زمینه ساخت مواد انفجاری مهارت بالایی را کسب کند. همین اتفاق، به طرز مسخره و مضحکی او را در موقعیت‌های مهم تاریخی از جمله جنگ جهانی دوم، جنگ کره، انقلاب ایران و … قرار می‌دهد.

به عبارتی، نویسنده در طول کتاب دو داستان موازی را روایت می‌کند. یکی ماجرای سرقت پیرمرد و حوادث بعد از آن. و یکی هم روایت نقش آفرینی پیرمرد در حوادث سیاسی جهان در قرن بیستم.

دو داستانی که البته خیلی با هم مرتبط نمی‌شوند. و به نظر می‌رسد اگر این دو داستان، در دو کتاب مجزا روایت شوند، به روند هیچ کدام از این دو قصه خللی وارد نمی‌شود.

در این کتاب به زبان طنز جنایت های سیاسی تاریخ در قرن بیستم از جمله تلاش آمریکا برای دستیابی به بمب اتم و استفاده از آن به نقد کشیده شده است.

بار اصلی طنز کتاب بیشتر بر روی طنز موقعیت است. البته دیالوگ‌های بامزه‌ای هم در  متن کتاب به چشم می‌خورد. همین مساله – طنز موقعیت کتاب – سبب شده است که یک فیلم سینمایی طنز با اقتباس از این کتاب ساخته شود.

این کتاب می‌تواند به عنوان یک اثر آموزشی برای خلق طنزهای تاریخی مورد استفاده قرار گیرد. به نظر استفاده از رویدادهای تاریخی در یک اثر داستانی، یک خدمت متقابل بین تاریخ و داستان است. به این شکل که اتفاقات تاریخی می‌توانند به جذابیت داستان اضافه کنند و هم اینکه بستر داستان کمک می‌کند که رویدادهای تاریخی توسط مخاطبان بیشتری مورد مطالعه قرار گیرند.

این کتاب تا امروز در کشورما توسط سه مترجم، ترجمه شده اند. شادی حامدی، فرزانه طاهری و جلال رضایی راد این کتاب را به صورت جداگانه ترجمه کرده اند که به نظر می رسد ترجمه شادی حامدی، یکی از بهترین ترجمه های این کتاب است.