معرفی کتاب
پهلوی و بستن دهان منتقدان
۹:۴۷ ق٫ظ ۲۱-۱۱-۱۳۹۸
نگاهی بر طنزپردازی‌های دوران پهلوی در کتاب «طنز درباره پهلوی»
نقد و انتقاد از دولتمردان در ادبیات و فرهنگ ایران پیشینه‌ای تاریخی دارد و به سالهای خیلی خیلی قبل برمی‌گردد. یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین آنها نقد سلطان حسن است که در ۱۴۰۰ فصل تالیف شده است و می‌فرماید:
“منت خدای را عزوجل که نقد مسئولین‌مان موجب بی‌هویت بودن است و به زیر سوال بردنشان مزید تهمت. هر سالی که با دولت جلو می‌رویم مخرب حیات است و چون به عقب برنمی‌گردیم مفرح ذات!”
زبان تند و تیز نقد، در دوره پهلوی هم گریبان مسئولین را رها نکرده و گرچه گردن مسئولین کلفت‌تر از این حرفا بوده -و هست!- اما قلم نویسنده‌جماعت تیزتر بوده و بستن دهان‌شان لذیذتر. در همین زمینه محمدعلی علومی -یکی از معروف‌ترین چاقوتیزکنان پایتخت- به دلیل علاقه شخصی‌اش به موارد تند و تیز، کتاب «طنز درباره پهلوی» را به رشته تحریر درآورد.
علومی در این کتاب، آثار طنزپردازان و تیزپردازان کشور را از دوره پهلوی اول تا انقلاب اسلامی گردآوری کرده و معیار گلچین این مقالات را هم، بار مفهومی اجتماعی و سیاسی، و آموزندگی آنها عنوان کرده است. او جهت ارتقاء سطح بُرّندگی کتاب، برای هر نقد طنز، نقدی دیگر از نقطه نظر شخصی خود نوشته و به عهد خود در حفظ رویکرد مفهومی و تحلیلی طنز نقادانه وفادار مانده است.
انتخاب موضوعات داغ دوران قبل انقلاب مانند کودتای ۲۸ مرداد، ملی شدن صنعت نفت، اصلاحات ارضی و قص علی هذا، مخاطب این کتاب را محدود به اتحادیه طنزپردازان و تیزپردازان نکرده و تمامی موافقان و مخالفان با هر رای و ایده، می‌توانند از این کتاب بُرّنده استفاده نمایند (البته به استثناء کودکان، آن هم به دلیل اینکه ممیزهای وزارت ارشاد پهلوی‌ها درک چندانی از خطر تیزی متون ممیز و غیرممیز نداشتند.)
شکی نیست که ۵۹۷ صفحه کتاب اصلاً حجم زیادی برای بیان آثار خسرو شاهانی، جلال آل احمد، نصرالله فلسفی، کیومرث صالحی و باقی تیزنویسان اصیل نیست، و سال ۱۳۹۱هم هنوز آنقدر سرانه برش کتاب بالا بوده که سوره مهر، به فکر انتشار دسترنج محمدعلی علومی بیافتد!
باری، تیغ تیز طنز را از نیام برکشیده و به یمن ایام سالگرد انقلاب اسلامی ایران که تیزترین نقد دوران پهلوی بود، تنها با پرداخت ۳۵ هزار تومان وجه رایج مملکت (به قرار هر دلاری دوازده هزار تومان) با تیزی پا به دربار پهلوی بگذارید!
درگوشی بگویم که برنامه طاقچه همین کتاب را با قیمت ۱۵ تومان در اختیارتان قرار می‌دهد.
[…] پهلوی و بستن دهان منتقدان اولین بار در راه راه | باشگاه طنز و کاریکاتور انقلاب […]