به بهانه ۱۶ آذر و روز دانشجو، تصمیم گرفتیم نگاهی به ارتباط سینما و تلویزیون با داستان‌ها و چالش‌های دانشجویی در قالب طنز و کمدی داشته باشیم
در سینما کمتر می‌توان فیلمی را به یاد آورد که به زبان طنز فضای دانشجویی را روایت کرده باشد. از آنجایی که یک دانشجو هم می‌تواند نقش اول بحث‌های سیاسی و فضای اعتراضی دانشگاه باشد و هم مورد خیلی خوبی برای داستان‌های عاشقانه است، اکثراً در سینما به سراغ همین مضامین رفته‌اند. از مهمترین فیلم‌هایی که با این نگاه در سینما ساخته شده‌اند، می‌توان به «دلشکسته»، «متولد ماه مهر»، «طعم شیرین خیال»، «اعتراض»، «شام آخر»، «خوابگاه دختران» و … اشاره کرد.
اما اگر بخواهیم سریال‌های تلویزیون از اوایل دهه هفتاد تا به امروز را بررسی کنیم به چند اثر شاخص در زمینه فیلم طنز با حال و هوای دانشجویی برمی‌خوریم که به هر یک از آن‌ها به‌طور مختصر می‌پردازیم.
روزگار جوانی: این مجموعه تلویزیونی به کارگردانی «شاپور قریب» و «اصغر توسلی» در طی سال‌های ۷۷ و ۷۸ تولید و از شبکه تهران پخش شد.از شاخص‌ترین بازیگرانی که در این مجموعه مهمان خانه‌های مردم بودند می‌توان به امین حیایی، کیهان ملکی، نصرالله رادش و بیوک میرزایی اشاره کرد که داستان پنج جوان دانشجو را روایت می‌کرد با یکدیگر خانه‌ای را اجاره می‌کنند و با وجود اختلاف شخصیت‌ها با هم زندگی می‌کنند. این سریال به‌خوبی، بسیاری از مسائلی که ممکن بود برای جوان‌ها پیش بیاید را نشان می‌داد و مخاطب در هر قسمت با ماجراهای تازه‌ای از هر شخصیت روبه‌رو می‌شد که در نهایت با کمک یکدیگر بر آن غلبه می‌کردند.
پشت کنکوری‌ها: یکی دیگر از سریال‌های طنز موفق در این رابطه، پشت کنکوری‌ها بود که در ماه رمضان سال ۱۳۸۱ به کاگردانی خانم پریسا بخت‌آور از تلویزیون پخش شد و توانست نظر مثبت مخاطبین را به خود جلب کند. بازیگران این سریال همه از بهترین‌های طنز تلویزیونی بودند که بعداً هر کدام وزنه‌ای برای سریال‌های طنز شدند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به رضا داوودنژاد، علی صادقی، سعید آقاخانی، سیروس گرجستانی، سحر ولدبیگی و رامین ناصرنصیر اشاره کرد. داستان سریال نیز از این قرار بود که سیاوش با بازی رضا داوودنژاد به دختری علاقه‌مند بود و شرط خانواده دختر نیز قبولی سیاوش در کنکور و دانشگاه بود و همین باعث جمع شدن چند نفر باانگیزه‌های مختلف برای کنکور و ورود به دانشگاه می‌شود و چالش‌ها و قصه‌هایی که در این مسیر پیش می‌آید را شاهد بودیم.
معراجی‌ها: سریالی به کارگردانی مسعود ده‌نمکی که نامش با اخراجی‌ها گره خورده و همه او را با فضای طنز دفاع مقدس می‌شناسیم؛ اما در معراجی‌ها به سراغ فضای دانشگاه و اعتراضات دانشجویی در قالب طنز رفته‌است. ذاستان معراجی‌ها از این قرار بود که همزمان با تدفین تعدادی از شهدای گمنام در یکی از دانشگاه‌ها، گروهی از دانشجویان با تحریک استادشان شروع به آشوب و جنجال در دانشگاه می‌کنند و همین باعث درگیری دانشجویان با یکدیگر و فرار عده‌ای از آن‌ها می‌شود. یکی از نقاط قوت فیلم نشان دادن تیپ‌ها و شخصیت‌های متفاوت در فضای دانشجویی است که چگالی شوخی‌های سریال را بیشتر می‌کند. در این سریال بازیگران مطرحی همچون رضا رویگری، حمید لولایی، محمدرضا شریفی‌نیا، مهران رجبی، مریم کاویانی و … به ایفای نقش می‌پردازند.
لیسانسه‌ها و فوق‌لیسانسه‌ها: شاید به‌راحتی می‌توان گفت یکی از بهترین سریال‌های تلویزیون در سال‌های اخیر همین مجموعه لیسانسه‌های ۱و۲ و فوق‌لیسانسه‌ها به کارگردانی سروش صحت بوده که به داستان سه جوان لیسانسه با بازی درخشان هوتن شکیبا، امیرحسن رستمی و امیر کاظمی می‌پردازد که هر کدام در شرایط متفاوت کاری و خانوادگی قرار دارند و باید بر مشکلبات خود غلبه کنند. از ماندگارترین نقش‌های این سریال حبیب است که هنوز بعد از گذشت چند سال از پخش آخرین قسمت آن، دیالوگ‌های او در فضای مجازی پخش و مورد استقبال واقع می‌شود. داستان و شخصیت‌های این سریال آنقدر کشش داشتند که حتی می‌شد بیش از سه فصل از آن ساخته شود. از دیگر نکات این سریال نزدیک بودن آن به موقعیت‌های طنز دانشجویی بود که همذات‌پنداری دانشجویان با سریال را به همراه داشت.

با توجه به موقعیت‌های ویژه‌ای که دانشگاه و فضای دانشجویی دارد امیدواریم باز هم شاهد ساخت آثاری با مضامین دانشجویی به روایت طنز، باشیم.

منتشر شده در مجله طنز ایران مورخ ۱۴۰۲/۰۹/۱۵