از تولد در «گلستان» تا واردات بوگیر توالت از فرانسه

راه راه: درباره تاریخچه زندگی روح برجام اطلاعات منسجمی در دست نیست. هیچ منبعی تا کنون بطور مستقل و مفصل به این امر نپرداخته است. برای شناخت او و زندگی‌اش باید اوراق تاریخی را زیر و رو کرد و از خلال هر کدام تکه‌هایی را یافت و کنار هم گذاشت تا تصویری نسبتا واضح از زندگی او بدست آید.

مادر روح برجام ایرانی بود. اما درباره ملیت پدر او نقلهای متفاوتی وجود دارد. برخی مورخان پدر روح برجام را یکی از عموزاده های پتر کبیر پادشاه روسیه دانسته اند. اما برخی دیگر از یک شاهزاده رومی نام میبرند و برخی نیز معتقداند اجداد یکی از انگلیسی‌های مهاجرت کرده به آمریکا پدر روح برجام بوده است. اما آنچه همه مورخان بر آن اتفاق نظر دارند، غیر ایرانی بودن پدر وی است.

زایمان در ۲۰ دقیقه

درباره زمان و مکان تولد روح برجام هم نقلهای مختلفی وجود دارد اما شاید دقیقترین آن مربوط به دکتر سارا ناچایوفسکی باشد. دکتر ناچایوفسکی متخصص زایمان بود که بعد از بازنشستگی به تالیف کتابی درباره تاریخچه زایمان در جهان پرداخت. او در کتابش و ذیل فصل «زایمان در ۲۰ دقیقه» از قول «ننه بیگم» یکی از قابله های اوایل دوره قاجار نقل میکند که روح برجام در ۳ آبان ۱۱۹۲ شمسی و در دهکده «گلستان» از مناطق قره داغ محله متولد شده است. ناچایوفسکی حتی مینویسد که اولین کسی که از اتاق بیرون آمد و خبر تولد روح برجام و سلامتی او و مادرش را اعلام کرد، میرزا ابوالحسن خان ایلچی بود. این نقل تاریخی مویداتی هم دارد. میرزا ابوالحسن صاحب کتاب حیرت نامه است که در آن حیرت خود از تمدن غرب را پس از سفر به اروپا به رشته تحریر درآورده و از قضا در آن دوران بعنوان نماینده ایران برای انعقاد قرارداد گلستان با روسیه در آن مکان به سر میبرده است.

قاجار گشت آسیا

یکی دیگر از اسناد تاریخی که میتوان درباره روح برجام در آن مطالبی یافت، اسناد بایگانی شده شرکت «قاجار گشت آسیا» است. این شرکت از دوره قاجار مشغول برگزاری تورهای تفریحی به مقصد ارمنستان بوده است. در بایگانی این شرکت می‌توان نامه‌ای را به تاریخ اول اسفند ۱۲۰۶ شمسی دید که ذیل آن مدیر شرکت موافقت خود را برای فروش بلیط و تهیه ویزا جهت سفر کودک خردسالی به نام روح برجام آن هم بدون اذن والدین اعلام کرده است. نامه را آصف الدوله که نماینده ایران در امضای قرارداد ترکمانچای بود خطاب به مدیر این آژانس مسافرتی نوشته و میرزا ابوالحسن ایلچی هم ضمانت کرده بود که کودک به سلامت از این سفر برخواهد گشت.

ادامه دارد…