راه راه: به مناسبت روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی به بررسی اجمالی نقطه نظرهای این حکیم گرانقدر در مورد گرانی و ارزانی میپردازیم. کلمه گرانی سه بار و کلمه ارزانی ۱۴ بار در شاهنامه ذکر شده‌اند که نشان از رواج چند برابری ارزانی نسبت به گرانی دارد.

ضمن اینکه در نسخه‌های ضبط شده، کلمه «ارزانی» به صورت «ارزانیان» درج شده که موید رواج ارزانی در گذشته است. به حدی که برای خودش دفتر و دستک داشته و در کنار ایرانیان و تورانیان جزو سه سرزمین مطرح زمان خود به شمار میرفته است.

    مثلا: «هرانگه که دینار بردی به کار، گرانی مکن هیچ بر شهریار» این بیت بر سقوط واحد پول وقت(دینار) بر اثر گرانی ناظر است که به «هیچ» جای مسئول وقت(شهریار) نبوده است. در مقابل میگوید «چنین داد پاسخ کز ارزانیان، مدارید باز ایچ سود و زیان» بازایچ که بعضا بازیچ هم نوشته شده، شرکت تولیدی آب پرتقال و اینها در گذشته بوده که به دلیل ارزانی فراوان اصلا به سود و زیانش کاری نداشته و همینطور بی‌هدف آب پرتقال طبیعی پالپ دار تولید میکرده است.

    در جای دیگر دارد که «به جیحون پر از نیزه دیوار کرد، چو با گیو گودرز دیدار کرد» و مرادش دلالی گیو و گودرز در سیستم نیازمندی آن زمان به نام دیوار است که با عرضه فراوان نیزه در آن سرور را دان میکرده‌اند. همین طور است بالا بردن قیمت فیل یا پیل متالیک در سیستم مشابه دیوار با نام شیپور  که در بیت «ببستند بر پیل رویینه خم، دمیدند شیپور با گاودم» مطرح شده است.