در دنیایی که مدرنیته با سرعت برق و باد در حال تغییر سبک زندگی ماست، گاهی دلتنگ روزهای ساده و سنتی می‌شویم. رمان «خانمِ آقایِ او» نوشته ریحانه ابراهیم‌زادگان، ما را به سفری جذاب می‌برد؛ جایی که سنت‌ها و ارزش‌ها هنوز جایگاه خود را حفظ کرده‌اند. در این مصاحبه، نویسنده‌ی خوش‌ذوق این رمان، از انگیزه‌هایش برای خلق چنین داستانی می‌گوید و ما را با دنیای پر از طنز و شوخ‌طبعی شخصیت اصلی آشنا می‌کند.
کتاب «خانمِ آقایِ او» به تازگی از انتشارات میخ منتشر شده است. این اثر با نگاهی به زندگی یک زن سنتی در برابر موج مدرنیته، به سوالات مهمی در مورد هویت و ارزش‌های سنتی پاسخ می‌دهد. در این مصاحبه، به بررسی انگیزه‌های نویسنده، فرایند خلق داستان و پیام‌های آن پرداخته‌ایم.

چه جرقه‌ای باعث شد تصمیم بگیرید داستانی با چنین شخصیت متفاوت و جذابی بنویسید؟
در دنیای امروز، زنانی که مدرنیته را در پیش می‌گیرند، بسیاری از ارزش‌ها را نادیده می‌گیرند. مشکلم با همین مسأله است. زنانی که برای پیشرفت خود، سنت‌ها و ارزش‌ها را کنار می‌زنند. در مقابل، من خواستم به زنی بپردازم که شجاعانه به این ارزش‌ها پایبند است. زنی که نه‌تنها از «سنتی بودن» هراسی ندارد بلکه این ویژگی‌اش را در دنیای مدرن می‌سازد.

چرا زبان قاجاری را به عنوان زبان روایت داستان انتخاب کردید و فکر می‌کنید این انتخاب چه تاثیری بر فضای داستان داشته است؟
زبان قاجاری در ابتدا برایم انتخابی برای نوشتن بود اما بعدها تبدیل به سمبلی شد که داستانم را تعریف می‌کند. این زبان هم فضایی سنتی به داستان بخشید، هم یک اعتراض به هنجارشکنی‌های زبان محاوره‌ بود و هم به آن جذابیت طنزآمیز داد.

خانمِ آقایِ او چه ویژگی‌هایی دارد که او را برایتان جذاب کرده و به چه شخصیت‌هایی شباهت دارد؟
مادربزرگ‌هایم بزرگ‌ترین الهام‌بخش من بودند. ساعت‌ها پای حرف‌هایشان می‌نشستم و خاطراتشان را می‌نوشتم. همین خاطرات به شکل‌گیری ایده داستان کمک کرد. بعدها، هر جایی که چیزی شبیه به این داستان می‌شنیدم، سریع آن را یادداشت می‌کردم و به طنز تبدیل می‌کردم تا در داستان بیاید.

اگر بخواهید در یک جمله مهم‌ترین پیام داستان را بیان کنید، آن پیام چیست؟
این کتاب تلاش می‌کند تا ناکارآمدی‌های زندگی مدرن را به مخاطب یادآوری کند. این روزها همه از ‘باگ’ صحبت می‌کنند. من خواستم خانم آقای او همان کسی باشد که با این ‘باگ‌ها’ روبه‌رو می‌شود و آن‌ها را به نمایش می‌گذارد.

ترکیب طنز با موضوعی جدی مانند سنت‌ها، ریسک بزرگی است. چگونه توانستید این ترکیب را به خوبی اجرا کنید؟
واقعیت این است که نادیده گرفتن هویت و سنت‌ها خود یکی از طنزترین مسائل جامعه است. آدم‌هایی که به سرعت گذشته و ریشه خود را فراموش می‌کنند، به راحتی موقعیت‌های طنزآمیزی ایجاد می‌کنند.

به نظر شما نسل جوان امروز چه چیزی می‌تواند از شخصیت خانم آقای او بیاموزد؟
من معتقدم که همه جوانان امروز در نیمه‌ای پنهان از روح خود، یک خانم آقای او دارند. او جسارت پرداختن به ارزش‌هایی را دارد که شاید جوان‌ها جرأت ابراز آن‌ها را نداشته باشند.

نوشتن به زبان قاجاری چه لذت‌ها و چه چالش‌هایی برایتان داشت؟
بله، گاهی به این فکر می‌کردم که شاید وارد فضای تخصصی ادبیات قاجاری شده‌ام و مخاطب نمی‌تواند به راحتی با آن ارتباط برقرار کند اما همیشه سعی کردم تا حد تعادل و سادگی، این زبان را حفظ کنم.

راز موفقیت شما در خلق لحظات طنزآمیز در دل یک داستان جدی چیست؟
باور کنید همین نادیده گرفتن هویت و سنت‌ها و ارزش‌ها، یکی از طنزترین مسائل جامعه است. آدم‌هایی که با این سرعت تلاش می‌کنند گذشته و ریشه‌ی خود را نادیده بگیرند، مدام در حال ایجاد موقعیت‌های طنز در زندگی خود هستند. این دفعه خودتان کمی در جامعه دقیق شوید، کلی سوژه‌ی طنز پیدا می‌کنید.

کدام کتاب‌ها و نویسندگان بیشترین تاثیر را بر سبک نگارش شما داشته‌اند؟
کتاب «شمسیه‌لندنیه» به قلم آقای سیدعلی میرفتاح و کتاب «گچ‌پژ» آقای محسن رضوانی، اولین کتاب‌هایی بودند که من را به این حوزه علاقه‌مند کردند. در طول نوشتن این کتاب از‌ خاطرات ناصرالدین شاه هم خیلی ایده گرفتم.

دوست دارید خوانندگان پس از خواندن این کتاب به چه نتیجه‌ای برسند؟
مخاطب با خواندن این کتاب شاید به یاد موقعیت‌های مشابهی بیفتد که در زندگی خودش داشته است. او ممکن است حس کند که چقدر دلش برای زندگی سنتی و آرامش آن تنگ شده است. شاید این دلتنگی باعث شود از برخی بی‌ملاحظه‌گی‌های دنیای مدرن فاصله بگیرد.

چه گروهی از مخاطبان هدف اصلی این کتاب هستند؟
قطعا زنان. به نظر من، زنان مهم‌ترین شخصیت‌های جامعه هستند.

آیا فکر می‌کنید این کتاب می‌تواند به ترویج ارزش‌های سنتی کمک کند؟
دوست ندارم به این کتاب به عنوان یک ابزار ترویج ارزش‌های سنتی نگاه شود اما اگر چنین تأثیری هم داشته باشد، خوشحال می‌شوم! البته بهتر است که اینطور وانمود کنیم که هدف ما اصلا چنین چیزی نبوده است! به این شکل تأثیر آن بیشتر خواهد بود.

در آینده قصد دارید روی چه موضوعاتی تمرکز کنید؟
بله، دوست دارم در حوزه طنز نوجوان کار کنم. این حوزه برای من خیلی جذاب است.

کدام ژانرهای ادبی بیش از همه برای شما جذاب هستند و دوست دارید در آینده در آن‌ها بنویسید؟
آرزو دارم روزی داستان‌هایی در سبک طنز وحشت یا داستان‌های کمیک بنویسم. این ژانرها جسارت زیادی می‌خواهند و به همین دلیل برایم جذاب هستند.

«خانم آقای او» یک داستان طنز و در عین حال عمیق است که در آن، نویسنده با زبانی خاص و جذاب، شخصیت زنانی را به تصویر می‌کشد که در دنیای امروز، پایبند به ارزش‌های سنتی‌اند. با خلق فضایی مملو از طنز و جدیت، این کتاب به شما یادآوری می‌کند که گاهی برای حفظ هویت و ریشه‌هایتان، باید شجاع باشید و از هر برچسب و پیش‌داوری‌ای بگذرید. اگر به دنبال داستانی با طعمی نو و نگاهی متفاوت به دنیای امروز هستید، «خانم آقای او» را از دست ندهید.

کتاب «خانم آقای او» را انتشارات تخصصی میخ، در شمارگان هزارنسخه به بازارنشر فرستاده است که خرید آن از نشانی mikhketab.ir امکان‌پذیر است