ما در بهشت هم که باشیم کمدی دیدنمان تعطیل نمیشود.
عاشورا و طنز
۱۰:۰۰ ق٫ظ ۱۵-۰۴-۱۴۰۴
عموماً در طول محرم و صفر و ایام عزای اهل بیت (علیهم السلام) سراغ طنز نمیروم. سنت اجدادی ایرانِ شیعه است که این ایام عزادار باشد. به قول لوتیهای قدیم: «این چند روز غلاف میکنیم.» اما زیست طنزپرداز و طنزنویس به گونهای است که سوژه را از چند فرسخی میقاپد.
منبر و روضههای محرم هم پر است از سوژههای طنزی که تلخی آن به قدری غالب است که برای اکثر مردم اصلاً حس نمیشود! اینکه طنز یک کلام اصلاً حس نشود و تلخی به آن غلبه کند چیز اصلاً عجیبی هم نیست در زندگی روزمره ما وجود دارد.
تصور کنید یک افسر آگاهی، زمانی که شما را دستگیر کرده، به شما بگوید: «بفرمایید عالیجناب بازداشتگاه را برای شما آماده کردهایم.» یا یک افسر راهنمایی و رانندگی، زمانی که دارد جریمه را برای شما مینویسد، به شما بگوید: «سبقتت ۱۰ امتیاز داشت، اینم جایزهاش برات روی گواهینامه ثبت کردم.»
شما به هیچکدام از این شوخیها نخواهید خندید. شاید اصلاً طنز درون آن را متوجه هم نشوید اما یک نفر که از بیرون نگاه میکند دقیقاً متوجه این کنایه خواهد شد.
قرآن هم همین معامله را با خطاکاران در قیامت میکند. مثلاً میگوید: «از آنها با زقوم پذیرایی میکنیم» مسلماً زقوم چیزی نیست که کسی بخواهد تناول کند. اما به جهنمیان میگویند: «بفرمایید، از خودتان با زقوم پذیرایی کنید. بخورید تا شکم و اما و احشایتان را سوراخ کند.»
این یک صحنه بسیار جذاب خواهد بود برای کسی که در آن شرایط حضور ندارد. قرآن وعده دیدن این صحنهها را به مؤمنان داده است. مؤمنان از بهشت نگاه میکنند و این عذاب شدن کفار را میبینند و لذت میبرند.
الغرض، ما در بهشت هم که باشیم کمدی دیدنمان تعطیل نمیشود. خدا یکی از نعماتهایی که به بهشتیان میدهد و با آن از ایشان پذیرایی میکند همین دیدن عذاب شدن جهنمیان است. حتی گاهی به ما اجازه میدهد که با آنها دیالوگ داشته باشیم و بگوییم: «دیدید بالاخره به چیزی که به آن وعده داده شدید رسیدید؟»
عاشورا هم از این دست صحنههای طنزآمیز کم ندارد مثلاً در لحظهای که عمر سعد که سردسته لشکریان شیطان است به سربازانش میگوید: «سوار بر اسبها شوید ای لشکریان خدا!»
شما باشید خندهتان نمیگیرد؟
مثل این است که نتانیاهو بگوید: «ای خلبانان اف۳۵، سوار بر بال ملائک شوید و کودکان فلسطینی را نجات دهید…»
یا مثلاً عمر سعد میگوید: «شما را که دارید میروید سید جوانان اهل بهشت را بکشید و خانوادهاش را به اسارت بگیرید، وعده میدهم به بهشت!» اتفاقاً آن عده هم قبول میکنند و به نیت ثواب و برای رضای خدا این عمل شوم را انجام میدهند.
خندهدار است. مثل کمکهای سازمان ملل به غزه. در کمتر از یک ماه، بیش از ۶٠٠نفر از کسانی که برای دریافت این کمکها رفتند، توسط اسرائیل شهید شدهاند!
یا مثل گروسی که آمار سایتهای هستهای ایران را علناً به اسرائیلیها داده و بعد از حمله هم میگوید باید بیایم ببینم چقدر آسیب وارد شده. میخواهم گرای دقیق بدهم که خدای ناکرده کمفروشی نکرده باشم.
اینها طنزهایی است که تلختر از زهر هلاهل است. تلخیاش نمیگذارد بخندیم اما جداً خندهدار است! آنقدر که اگر غم کربلا نبود، یک عمر به همین دیالوگ «ارکبی یا خیل الله»ی که عمر سعد گفت، میخندیدیم و قدیمی هم نمیشد.
حیف. همهی سوژهها قابلیت پرداخت طنزآمیز ندارند.
ثبت ديدگاه