نگاهی به سریال مرد دوهزارچهره
اشتباه درست!

راه راه:

نگاهی به سریال مرد دوهزار چهره به مناسبت بازپخش این سریال از شبکه آی‌فیلم| «آقای قاضی! من اشتباهی بودم.» این جمله هم توانست شاکیان مسعود شصت‌چی را متقاعد کند تا او را ببخشند هم تمام راز و رمز خنده‌دار بودن دو سریال «مرد هزار چهره» و «مرد دوهزار چهره» بود.

«تناقض» یکی از اصلی‌ترین فنون طنزنویسی است. فنی که در کل مرد هزار چهره و دو هزار چهره بدون در نظر گرفتن معدود شوخی‌های کلامی، باعث خنداندن مخاطب می‌شود. خنده‌دار بودن نمای «مردی جاافتاده، با کت و شلوار، استایلی مناسب خواستگاری در حال خوردن بستنی قیفی و راه رفتن لب ساحل» بیشتر از نمای «مردی با لباس زیر در حال لیس زدن به بستنی چوبی کنار ساحل» خواهد بود؛ برای همین است که «یک کارمند ساده بایگانی اداره ثبت احوال شیراز» بهترین گزینه برای اشتباه شدن با کسانی است که از کار آن‌ها سر در نمی‌آورد.

این تناقض در جاهای مختلف خودش را نشان می‌دهد و همین مسئله است که رمز و راز ماندگاری این سریال شده است، به طوری که بازدید تکرار آن پس از یازده سال از شبکه آی‌فیلم، از سریال‌های تولیدی جدید تلویزیون بیشتر است. قرار گرفتن مسعود شصت‌چی به جای اشخاص مختلف تناقضی را دارد که هر دفعه در نقش‌های مختلف میوه‌ شوخی جدیدی برای چیدن به بار می‌آورد. علاوه بر تناقض میتوان به جایگاه هجو نیز در این اثر اشاره کرد. هجو ابزار دیگر نویسنده برای عمق دادن به نقد طنازانه در سریال است. هجو جریان روشنفکری در موقعیت کاراکتری استاد طوفان و مافیای فوتبال در موقعیت کاراکتر مربی خارجی که با ظرافت به آن پرداخته شده از نکات مثبت سریال است.

جدای از این تناقض که هسته مرکزی طنز در سریال است، شوخی با هر شخصیت اشتباهی و موقعیت او، پوسته‌ای بر روی استخوان بندی تناقض است. مدیری و تیمش در مرد دوهزار چهره به خوبی از ظرفیت‌ شوخی در شغل‌های مختلف استفاده کرده‌اند.

در کل موفقیت مردهزار چهره و دوهزار چهره نشان می‌دهد طنزنویسی چیزی به جز چند شوخی کلامی و متلک‌پراکنی به این و آن در متن دیالوگ‌های بازیگران است. طنزنویسی یعنی استفاده کامل از ظرفیت‌های یک سوژه و کشف تناقضات موجود در آن به گونه‌ای که هر مخاطبی را در هر سن و سالی به خنده وادار کند و در ضمن خود ایرادات و اشکالات سوژه را هم به رخ بکشد تا مخاطب به فکر فرو رفته و در رفع اشکالات بکوشد. کاری که به خوبی در این دو سریال انجام شده ولی در مجموعه‌های طنز اخیر تلویزیون نادیده گرفته می‌شود و طنز اثر در حد تکرار چند توییت فارسی در قالب شوخی کلامی و یا توهین و تحقیر یک شخصیت تقلیل پیدا می‌کند. این روزها بیشتر با سریال‌های طنزی طرف هستیم که اشتباهی هستند!

ثبت ديدگاه




عنوان