بررسی دلایل نامزدی برخی فیلم ها در بخش های مختلف جشنواره فیلم فجر
هیئت داوران ناتورالیست بودند

راه راه: «تنها قوانین و نیروهای طبیعت (نه قوانین و نیروهای فرا طبیعی) در جهان فعالند و چیزی فراتر از جهان طبیعی نیست.» این تعریفی مختصر از مکتب طبیعت‌گرایی (Naturalism) است. طالس را اولین کسی دانسته‌اند که به این موضوع پرداخت، البته دانش‌آموزان ایرانی به واسطه کاربرد «قضیه طالس» در هندسه و سوال‌های سختی که از آن داده می‌شد، بیشتر از خود طالس با خانواده او آشنا هستند و خیلی به نقش او در طبیعت‌گرایی کاری ندارند (Aunt role in the history of science, page 52).

اما در سینما اولین بار رومئو ژولیت (۱۸۹۷-۱۹۶۶) فیلمساز شهیر لندنی به طبیعت‌گرایی علاقه نشان داد. فیلم «خشم نهال» یکی از آثار اوست که در آن یک درخت کوچک روی مهندسی که برای خراب کردن جنگل و ساخت ویلا راهی شمال انگلستان شده است، می‌افتد و مهندس بعد از چند روز زیر درخت بودن می‌میرد. قدرت‌نمایی طبیعت در برابر انسان که در این فیلم محور قرار گرفته بود بعدها در سینما تکرار شد.

اما طبیعت گرایی کم کم از حیطه ساخت فیلم‌هایی با مضامین طبیعت‌گرایانه خارج شد و تمام جنبه‌های فیلمسازی و سینما را تحت تاثیر قرار داد و کارگردان‌های بسیاری سعی کردند تنها با استفاده از امکانات طبیعی فیلم بسازند. برای مثال منصور الزیدانی (۱۹۷۱) به مدت ۳۸ ماه در صحراهای الجزایر منتظر ماند تا باران بیاید و بتواند سکانس پایانی فیلمش را که مردی زیر باران رو به دوربین حرکت می‌کرد فیلم بگیرد اما باران نیامد. روحش شاد.

کم‌کم احترام به طبیعت وارد جشنواره‌ها هم شد. اگرچه جشنواره‌های بسیاری سعی کردند معیارشان برای معرفی برگزیدگان، احترام آنها به طبیعت باشد اما «سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در این عرصه یگ گام بلند به جلو بود» (roya nonahali, Natasha davar mishavad, Page 129). هیئت داوران این جشنواره افراد و فیلم‌هایی را در میان نامزدها قرار دادند که که هیچ توجیهی جز این نمی‌توان برای آنها در نظر گرفت.

قرار دادن فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» در میان نامزدهای موسیقی فیلم در حالی صورت گرفت که این فیلم هیچ موسیقی فیلمی ندارد. در واقع هیئت داوران نشان دادند که احترام فراوانی (Lot of respect) برای صدای طبیعت قائل هستند و وجود هرگونه موسیقی مصنوعی را در کنار صداهای طبیعی نمی‌توانند تحمل کنند. آنها همچنین برای فیلمی چون «خوب، بد، جلف» که پنج بازیگر آن در نقش خودشان ظاهر شده و اساساً گریم نمی‌توانست محلی از اعراب داشته باشد، نامزدی در بخش گریم را در نظر گرفتند تا باز هم مشخص شود برای آنها هیچ چیز به اندازه چهره طبیعی افراد که طبیعت برایشان رقم زده است ارزش ندارد. در واقع داوران در عمل نشان دادند که «طبیعت بزرگ‌ترین گریمور است» (akbar nabavi, 23/11/2015).

آنها از آنجا که وجود هرگونه جلوه‌های ویژه میدانی را مخل نظم و چیدمان طبیعی جهان خلقت می‌دانستند فیلم «یک روز بخصوص» را که بجز یک صحنه تصادف سپر به سپر هیچ جلوه ویژه میدانی ندارد جزو نامزدهای این بخش قرار دادند. حضور فیلم «سارا و آیدا» که یک صحنه تصادف دارد در بین نامزدهای این بخش می‌توانست به طبیعت‌گرا بودن داوران خدشه وارد کند که مسئول جلوه‌های بصری این فیلم توضیح داد همان یک صحنه هم میدانی نبوده و کامپیوتری بوده تا این شبهه هم برطرف شود!

گویا هیئت داوران اصرار داشتند یک فیلم بخش مستند را هم در بین نامزدهای بخش فیلمنامه داستانی قرار دهند اما با مخالفت برگزارکنندگان جشنواره روبرو شده‌اند!

ثبت ديدگاه




عنوان